Modellen en processen

Rogier Nijssen: Normaal gesproken leveren wij onze klanten alleen een rapportage van de tests die we voor hen gedaan hebben. Onze samenwerking met Rhebergen of Fishflow is anders en lijkt meer op europese projecten met de bijbehorende publicaties achteraf. We denken samen over de opzet van de tests en ook over de oplossingen voor eventuele beperkingen die uit de tests blijken.

Colette van der Ree: na een innovatiescan van onze kant bleek dat elk bedrijf haar eigen innovatiemodel heeft. Bedrijven die een visie en daaraan gekoppeld duidelijke innovatiemodellen hanteerden, hadden daardoor ook een duidelijk idee over met welke bedrijven ze wel of niet wilden samenwerken.

Open innovatie is, zoals in de onderwerpen afbakening en typen innovatie beschreven, een breed begrip en kent dan ook verschillende modellen en processen. Om deze te rangschikken, gebruiken we een raamwerk van Dahlander & Gann (2010).

Tabel 2.1: vormen van open innovatie (Dahlander & Gann, 2010)

In de tabel is te zien dat er onderscheid wordt gemaakt tussen geldelijke en niet-geldelijke – en tussen inwaartse en uitwaarts gerichte open innovatie processen. Door deze te koppelen zijn er vier open innovatie modellen te onderscheiden: inkopen, verkopen, absorberen en onthullen die we hieronder met voorbeelden toelichten.

Inkopen

Bedrijven kunnen ervoor kiezen om externe innovaties of informatie in te kopen om te gebruiken voor het interne innovatieproces, bijvoorbeeld middels vergunningen of patenten. Bedrijven moeten dan wel in staat zijn om die kennis te begrijpen en te integreren. Daarvoor is er een mate van sociale en bedrijfsmatige gelijksoortigheid nodig. Deze gelijksoortigheid komt tot uiting in zaken als jargon, expertise, werkwijzen en normen (Cohen & Levinthal, 1990).

Een variant van kennis inkopen is Corporate Venture Capital (CVC): door te  investeren in veelbelovende start-ups krijgt de investeerder toegang tot kennis die reeds is of nog wordt opgedaan in het bedrijf (De Man, 2009). Deze vorm van open innovatie is in Nederland niet erg populair omdat de druk om te innoveren in Nederland (ten opzichte van Amerika) niet heel hoog is en er daarom weinig start-ups zijn waar in geïnvesteerd kan worden. (Van Assen & Krebbekx, 2006). Om meer te lezen over de Nederlandse economische en culturele context en de invloed daarvan op open innovatie verwijzen we naar het onderwerp context.

Een extremere strategie om kennis van een ander bedrijf te bemachtigen is door middel van een fusie, waarbij het belang van gelijksoortigheid tussen bedrijven om de kennis ook te kunnen gebruiken nog zwaarder weegt.

Verkopen

Een tweede vorm van open innovatie is verkopen. Tijdens de R&D fase kan het zijn dat kennis gepatenteerd wordt, maar geen bijdrage levert aan de doelen van een bedrijf. Niet gebruikte innovaties blijven dan op de plank liggen. Het eigendomsrecht verkopen, innovaties licenseren of gezamenlijk met andere bedrijven de kennis gaan exploiteren, biedt dan een kans om deze innovaties alsnog nuttig in te zetten (De Man et al., 2009)

Absorberen

Absorberen is het combineren van beschikbare externe kennis met innovatieprocessen van het eigen bedrijf. Twee veelgebruikte modellen van absorptie zijn crowdsourcing en het gebruik van externe R&D. Crowdsourcing is een techniek waarbij een organisatie activiteiten uitbesteedt aan een menigte door een open oproep te plaatsen (Howe, 2008). Vaak gaat het over consumenten-leken die ideeën kunnen aanleveren via het internet. Beloning kan helpen om crowdsourcing te stimuleren. Een financiële beloning, een wedstrijdelement, het bieden van ondersteuning bij de ontwikkeling van ervaring en reputatie of het opbouwen van relaties zijn voorbeelden van een beloning. (Feller et al., 2012).

Soms is er een zekere mate van expertise gewenst om over innovaties mee te denken, bijvoorbeeld als het over de technische aspecten gaat. Dan wordt gebruik gemaakt van expertsourcing, waarbij een meer gespecialiseerde doelgroep wordt aangesproken, zoals lead users. Wanneer niet zozeer informatie, maar financiering wordt gevraagd is er sprake van crowdfunding.

De tweede vorm van absorptie is externe R&D. R&D kost tijd en om dit tijdsaspect aan te pakken is het gebruik van externe R&D een middel om het commercialiseren van de innovatie te verkorten (Van der Vrande, Vanhaverbeke, 2006). Processorontwikkelaar Intel heeft bijvoorbeeld zelf weinig intern onderzoek gedaan naar de semiconductor, het hoofdbestanddeel van een processor. Zij werken samen met onderzoeksbedrijven die hier innovatief onderzoek naar doen. De opgedane kennis gebruikt Intel om te verwerken in hun processors (Chesbrough, 2003).

Onthullen

Het model ‘ onthullen’  bestaat uit samenwerkingsverbanden of innovatienetwerken waarin kennis openlijk gedeeld (onthuld) wordt om bijvoorbeeld de branche te versterken of op langere termijn een middel of dienst terug te krijgen. De middelen of diensten hoeven niet van directe financiële aard te zijn, maar kunnen ook in de vorm van kennis of mankracht voorkomen (Dahlander & Gann, 2010). Allen (1983) geeft een voorbeeld van een dergelijke samenwerking in de ijzerindustrie, waar informatie niet werd gepatenteerd en gratis door concurrenten gebruikt kon worden. Dit heeft geleid  tot een collectieve groei van de samenwerkende bedrijven.

De Man et al. (2009) noemen een campus als voorbeeld van een strategie waarbij partijen fysiek bij elkaar zitten om de onderlinge relatie en de uitwisseling van kennis te versterken. Meer hierover in het onderwerp geografische nabijheid.