Leiderschap

Willem Böttger: “Ik vind ambassadeurs noodzakelijk om een opkomende branche zoals de composieten branche verder te helpen. Die ambassadeurs  moeten objectief zijn, niet verbonden zijn aan een bedrijf, veel kennis hebben en  over een groot netwerk beschikken. Slimme ondernemers kunnen beter geen ambassadeur zijn omdat ze simpelweg niet objectief zijn of als zodanig worden gezien. Grijze haren helpen ook.

“Ik zie verschillende rollen voor een lector: een  lector is allereerst een studenteninspirator, een lector heeft een netwerkfunctie zowel wat betreft markt als technologie, creëert start-ups, en is een aanjager in de branche.”

 

Jack Smit: “Een lector heeft als taak om de markt te helpen ontwikkelen. Dat kan een lector doordat hij/zij als autoriteit gezien wordt die met 1 stem spreekt namens de ondernemers in een branche.”

 

 

Piet Goverse: “Voor een project als Groot Composiet is politiek draagvlak nodig om de continuiteit ervan veilig te stellen. Het is daarvoor nodig om je successen heel goed te communiceren. Wethouders en gedeputeerden hebben succesverhalen nodig, zij moeten goed bediend worden. In het projectteam heb je daarvoor, wat ik noem, ‘strategische’ types nodig. De ondernemers kunnen en zullen deze taak niet op zich nemen. Ze hebben ten eerste het karakter en ten tweede de tijd niet voor.”

 

Rogier Nijssen (als lector): “De rol van de lector is kennis over composiet in het onderwijs brengen en zo studenten voorbereiden op werken met composieten en/of in de composietsector. Terugkerende thema’s daarbij zijn: onderzoek, internationalisering, onderwijs en het verbinden van onderwijs en praktijk.”

“Binnen Inholland hebben intussen studenten uit de opleidingen bouwkunde, civiele techniek, werktuigbouwkunde en technische bedrijfskunde ervaringen opgedaan in de composietsector. Andersom hebben zij hun kennis en vaardigheid opgedaan in hun opleiding, systematisch onderzoek doen naar de toepassing van alternatieve materialen, bij de opdrachtgevers binnengebracht.”

“Als lector hoor je eigenlijk nergens bij en kom je overal binnen, in die onafhankelijke positie kun je verbinden. Wat ook helpt is dat ik lector groot composiet ben, en niet bijvoorbeeld lector vliegtuigbouw of rotorbladen of iets dergelijks. Studenten gaan dus breed over composiet nadenken en kunnen branches en technieken met elkaar verbinden. De deelnemers in de Open Innovatie Alliantie Groot Composiet hebben mij gemeenschappelijk als lector, dat verbindt hen onderling ook weer.”

 

Adriaan Breukers: “Er zijn meer lectoren nodig van statuur en aanzien, maar ook met informelere betrekkingen zodat de aansluiting of de klik gevonden kan worden met een diversiteit aan bedrijven. Ze moeten hoe dan ook niet als bedreigend worden gezien en geen dubbele petten hebben.”

 

Colette van der Ree: “In het geval van dit Groot Composiet project kwam de lector 2 jaar na de start van het project. De beschreven functies waren vanaf het begin af aan al waardevol. Zo heeft de lector een ‘Brugfunctie’ tussen kennisinstellingen en MKB gehad, bijvoorbeeld via het regelen van stageplaatsen en afstudeeronderzoek. Ook heeft het lectoraat gezorgd voor de opleiding van studenten op het gebied van composiet, waarmee materiaalkennis is ontstaan onder jonge werknemers die er daarvoor nog niet was waardoor bedrijven waardevollere werknemers vanaf het begin hebben en minder aan interne opleiding hoeven te doen. Het lectoraat zorgt verder voor  professionalisering van de branche, het zet de branche op de kaart (in het onderwijs, in de regio).”

“Een afstudeerproject waarbij een student, ondersteund door het lectoraat, voor een opdrachtgever een (onderzoeks)opdracht) uitvoert is eigenlijk een vorm van open innovatie, de student brengt kennis uit de opleiding, uit het lectoraat, het bedrijf van zijn opdrachtgever binnen en vice versa.”

 

Ruth Mourik: “In het begin hadden we een of twee ondernemers die erg actief waren in het aanjagen van het project en contacten legden, maar op den duur werd door de groep geëist dat iedereen wel een vorm van actieve houding moest krijgen, mensen werden erop aangesproken. Ze werden allemaal initiatiefnemers en dit was belangrijk om de verantwoordelijkheid voor het proces en de doorgang ervan te waarborgen.”

Ambassadeurs, in de literatuur ook wel ‘innovation champions’ genoemd, hebben de rol van promotor van een bepaalde innovatie (Howell et al., 2005). Ambassadeurs zijn te vinden op drie niveaus: op bedrijfsniveau, op netwerkniveau (in de waardeketen) en op systeemniveau (beleids- en innovatieondersteuning). Niet elke ambassadeur heeft dezelfde middelen ter beschikking om een innovatie te promoten. Er zijn ook verschillende typen ambassadeurs: de ‘technology champion’ is expert op het gebied van een technologie en kan inhoudelijk adviseren en promoten. De ‘power champion’ kan politieke of sociale druk uitoefenen om een innovatie aan te moedigen. De power champion is niet betrokken bij het innovatieproces en heeft dus weinig directe invloed op de innovatie, maar is wel een persoon van aanzien en daardoor met overtuigingskracht. Beide ambassadeurstypen bestaan op bedrijfsniveau (bijvoorbeeld ingenieurs als technology champions en CEOs als power champions), waarbij zowel naar binnen als buiten het bedrijf kan worden gecommuniceerd. Maar ook op netwerk- en systeemniveau vind je ambassadeurs met technische middelen (hoogleraren, onderzoekers) en met machtsmiddelen (beleidsmakers, belangenorganisaties).  Het derde type ambassadeur – de ‘process champion’- wordt voornamelijk in bedrijfsverband genoemd en heeft als rol om de technische taal en bedrijfstaal te verenigen en deze om te zetten in concrete plannen. Een vierde en laatste type ambassadeur is juist actief tussen verschillende organisaties en wordt de ‘network champion’ genoemd. De network champion heeft als intermediair een faciliterende rol (Klerkx & Aarts, 2013).

Om de effectiviteit van ambassadeurschap  in open-innovatieprocessen te verhogen pleiten Klerkx en Aarts (2013) voor een samenwerking tussen verschillende ambassadeurs om de rollen beter op elkaar te kunnen afstemmen. In een zogenaamd ‘champion network’ zou de network champion ook als intermediair tussen de andere ambassadeurs kunnen fungeren (Klerkx & Aarts, 2013).

Hoe dan ook hebben ambassadeurs een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van innovaties, of zoals Schon (1963) het beschreef: ‘‘A new idea either finds a champion or dies’’.